اكنون آنچه می خوانیدگزیده ای از دیدگاه های رهبر فرزانه انقلاب در موضوع انقلاب اسلامی است كه در طول بیش از 20 سال گذشته در دیدارها، سخنرانی ها و خطبه های نمازجمعه بیان شده است. حضرت آیت الله خامنه ای كه خود در تمام مراحل تكوین، رشد و پیروزی انقلاب اسلامی حضور فعال، مستمر و موثر داشته اند به دلیل اهمیت آشنایی نسل های مختلف خصوصا نسل جوان با علل، عوامل، مراحل، ویژگی ها و آثار انقلاب اسلامی همواره در فرصت های گوناگون به تبیین انقلاب اسلامی پرداخته اند.

پاسخ مقام معظم رهبری:

اهمیت نظام اسلامى از لحاظ ابعاد ایرانى در چند چیز است: اولا (نظام اسلامى) صددرصد مردمى است. ثانیا محتوایش صددرصد محتوای مردمى و نقطه مقابل چیزی است كه قرن های متمادی كشور ما ازآن رنج برده بود؛ یعنى ایدئولوژی سلطنت و كارگزاران سلطنتى. شما هیچ ملیتى را پیدا نمى کنید كه بتواند چنین انگیزه های عمیقى را در دلهای تك تك مردم به وجود آورد ثانیا یكایك آحاد مردم این انقلاب و این نظام را با همه ی وجود مطالبه و دنبال می كردند. بى تفاوت ترین آدم ها در این حركت سهیم بودند؛ این در ابعاد ایرانى است.

اما در ابعاد اسلامى، یك ملیت معمولا در داخل مرزهای خود زندانى است. بیرون مرز، هیچ گونه ارزش و جاذبه و احترامى ندارد. اما نظام اسلامى در سرتاسر دنیاى اسلام و هر جا كه مسلمانى وجود داشت در او هویت اسلامى و احساس شخصیت را زنده و احیا كرد، هم در افراد، هم در ملت ها. اقلیت های مسلمان كه در دنیا متفرق بودند، احساس شخصیت كردند ملت های مسلمان به خصوص در منطقه ی خاورمیانه و شمال آفریقا یعنى در واقع اجزای امپراطوری متلاشى شده ی قدیمى عثمانى كه سال های سال رنج استعمار را تحمل كرده بودند، احساس كردند كه مجددا نسیمى وزیده است.

 

ویژگیهای اصلی انقلاب از نظر آیت ا...خامنه ای

  1-مردمی بودن

این انقلاب حتی در شروع خود صد در صد مردمی بود . نه یک گروه چریکی مسلح ، نه یک حزب فعال سیاسی - نظامی ، نه گروهی از افسران انقلابی ، و آزادی خواه و نه هیچ یک از دیگر انواع رایج و معمولی که تحولات انقلابی کشورها را پدید می آورند ، در انقلاب ما وجود و حضور وفعالیت نداشتند. فقط مردم بودند و مردم (آن هم کاملا بی سلاح ) که در تهران و همه جای دیگر ، چنان فضا و خیابان ها را و محیط زندگی شهری را از وجود و حضور خود شعارهای انقلابی خود پر کردنند که دیگر جایی برای هیئت حاکم و حکومت اش باقی نماندو آنان مجبور شدند یکی یکی و دسته جمعی از کاخ ها و مراکز اقتدار خود و سپس از کشور خارج شوند. : شاه ، نخست وزیر ، بزرگان ارتش ، وزراء و دیگر سرجنبانان ، هر کدام که توانستند از مردم گریختند.

این پس از آن بود که در مدتی بیش از یک سال آنان با استفاده از همه ی توانایی خود - سیاسی ، نظامی ، پلیسی - کوشیده بودند مردم را متفرق سازند و به خانه ها یا مراکز کارشان برگردانند و در این مدت هزاران نفر از مردم ، جلوی چشم دیگران ، در خیابان ، در مسجد ، در دانشگاه ، در محیط کار کشته شده بودند ،  اما حضور مردم روز به روز بیشتر شده بود . در آخرین ماه ها ، خشونت دستگاه بیشتر و متقابلا حضور مردم هم  بیشتر شد. رژیم که زیر فشار خشم مردم دست از جان شسته ، قادر به مقاومت نبود ، مجبور شد بزرگترین امتیاز خود را بدهد. شاه رفت و بعد از آن عقب نشینی    هایش پی درپی و سریع شد . رهبر بزرگ انقلاب که کلمه به کلمه ی سخنان اش به تک تک ملت  روح و آگاهی و درس می داد ، به اتکاء خداوند متعال که همه ی قدرت ها در ید قدرت اوست ، و با اعتماد به همین اراده ی عظیم و خدشه ناپذیر مردم ، دولت انقلاب را تشکیل داد. دولت ستمشاهی خود به خود و بی آن که راه دیگری داشته باشد ، مسند را رها کرد و گریخت . آخرین سنگرها، پادگانهای خالی از سرباز و افسر بود، آنها هم گریخته بودند، و بسیاری به صف مردم پیوسته.

در آخرین لحظات ، چند پادگان اندکی مقاومت کردند ، اما بیهوده. در آن جا هم مردم حضور داشتندومعجزه ی این انقلاب ، پیروزی مردم بود . تنها پس از سقوط پادگان ها بود که مردم به اسلحه دست یافتند ، اما آن روز دیگر نظام پادشاهی سقوط کرده بود؛ این سلاحها برای مراقبت از نهال نورس انقلاب به كار گرفته شد. مردم ـ جوانان و پیران، زنان و مردان ـ تنها كسانی بودند كه رژیم پهلوی را ـ كه به نظر قوی و كاملاً مسلح می رسید، و از پشتیبانی بزرگ ترین قدرتها برخوردار بود ـ شكستند، و نظام جمهوری اسلامی را بر سر كار آوردند.  

 این تجربه ای بی نظیر - لااقل در یک قرن اخیر - بود و خوب است مورد تامل و دقت قرار گیرد ، هم از سوی کشورهای زیر سلطه ، و هم نیز از سوی قدرت های سلطه گر جهانی.

2-اسلامی بودن

دوم؛ این انقلاب متكی به دین اسلام بود، بسیارند انقلابهایی كه ریشه های مبارزاتی آن از ایمان دینی تغذیه كرده است، هر چند در ساختار انقلاب این ایمان چندان یا هیچ به حساب نیامده است. اما انقلاب ما همه چیزش را، هدفها را، اصول را، و حتی روشهای مبارزاتی را و نیز شكل نظام نوین و نوع اداره آن را از اسلام گرفت. این ابعاد شگفت آوری به انقلاب می بخشد، و تعریف تازه ای از پیروزی آن ارائه می دهد.

چه، اسلام به خاطر دارا بودن این ظرفیت عظیم انقلابی و سازندگی اكنون حداقل صدوپنجاه سال است كه مورد تهاجم قدرتهای استعمارگر و عوامل مرتجع و زبون آنان بوده است. به علاوه اسلام در بیش از پنجاه كشور و میان یك میلیارد انسان یك ایمان مقدس، یك دین الهی است. پیروزی انقلابی كه روح و محتوایش اسلام است در حقیقت پیروزی بر همه آن مهاجمان و در عرصه ی زندگی همه ی این یك میلیارد است. صدها میلیون مرد و زن مسلمان ـ در دهها كشور از پیروزی انقلاب ما احساس پیروزی كردند. این خصوصیت همچنین راه عقب نشینی، شكست، ضعف و ترس را بر مردم و رهبر انقلاب و مدیران آن می بندد. در راه خدا شكست نیست، تا ضعف و ترس و عقب نشینی باشد  وابستگی به شرق و غرب

  3-عدم اتكاء به شرق یا غرب

سوم؛ عدم اتكاء به شرق یا غرب، خصوصیت استثنائی دیگر این انقلاب بود و هم اكنون نیز سیاست قاطع نظام انقلابی ماست. این خود یكی از مظاهر اعتقاد و اتكاء به خدا در همه ی صحنه های حیات فردی و اجتماعی ماست. امروز تفكر مسلط بر دنیای سیاست در سراسر جهان این است كه بدون اتكاء به یكی از قطبهای قدرت نمی توان در صحنه ی سیاست معاصر زنده ماند. اگر در شدت و ضعف این اتكاء اختلاف نظر باشد، در اصل آن حرفی نیست. حتی آنان كه در اندیشه، عدم اتكاء و عدم تعهد را پذیرفته اند، معتقدند در عمل نمی توان چنین بود.

انقلاب ما در چنین جوی یك فلسفه ی جدید را عرضه كرد، و تا امروز به آن پایبند ماند. انقلاب ما ثابت كرد كه می توان قدرتهای سلطه گر را به خود راه نداد، و قلدری آنان را جدی نگرفت، و به آنان باج نداد. مشروط بر این كه نقطه ی اتكائی قوی تر از هر قدرت مادی را باور داشت ـ خدا را ـ ما دانسته ایم كه برای این عقیده و این راه بهای سنگینی نیز باید پرداخت، و خود را آماده كرده ایم. بگذار این تجربه ملّتها را به استقلال واقعی و خدشه ناپذیر و در نهایت نفی كامل سلطه های بزرگ جهانی رهنمون شود. روند كنونی تقسیم قدرت بشریت را به آینده ی باز هم تلخ تری تهدید می كند.

4- یک خصوصیت استثنائی دیگر

یک خصوصیت استثنائی دیگر نیز در انقلاب ما بود و هست ، و آن خصومت ها و ضربه های استثنائی علیه آن است.هیچ انقلابی از دشمنی نظام «سلطه» در جهان برکنار نمی ماند، اما تنوع ، عمق ، گستردگی و خشم آلودگی خصومت هایی که در طول 9 سال با ما شده ، حکایتی استثنائی است. 

1-انقلاب اسلامی، عبارت است از حرکتی بنیادین و تحولی اساسی در اوضاع و احوال سیاسی جمله بر اساس آموزه های اسلامی به منظور جایگزین نمودن نظامی مبتنی بر اصول و احکام اسلامی.

2-«اسلامی بودن» فصل ممیز انقلاب اسلامی از سایر انقلاب های جهان است. از این رو، در این انقلاب، عنصر فرهنگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و انحراف در مسیر چنین انقلابی از همین کانال امکان پذیر خواهد بود.

3-انقلاب اسلامی ایران نیز که نمونه ای از این گونه انقلاب هاست، در نوع خود منحصر به فرد است؛ چرا که با پیروی از حرکت انبیای الهی، به ابعاد معنوی انسان ها توجه نمود. بنابراین، جایگزین شدن حکومت الهی مبتنی بر عدالت به جای حکومت های مبتنی بر ظلم، خودمحوری، خودگزینی و قدرت طلبی است که این انقلاب را تبدیل به پدیده ای بی نظیر کرده است.